ماچا به عنوان یک ابرغذا (Superfood) امروزه جایگاه ویژه‌ای در رژیم غذایی سلامت‌محور پیدا کرده است. ترکیب منحصربه‌فرد آنتی‌اکسیدان‌ها، ال-تیانین و کافئین ملایم در ماچا آن را به نوشیدنی بی‌نظیری برای افزایش انرژی، تمرکز ذهنی و آرامش روانی تبدیل کرده است در این نوشته وب سایت ایران رژیم  سعی دارد اطلاعات شما را نسبت به فواید مصرف ماچا بالا ببرد. همراه ما بمانید.

معرفی کامل ماچا

ماچا نوعی چای سبز بسیار خاص و خالص است که تاریخچه آن به صدها سال قبل در ژاپن باز می‌گردد. تفاوت ماچا با سایر انواع چای سبز در روش پرورش، برداشت و فرآوری آن است. برگ‌های گیاه چای پیش از برداشت در سایه رشد داده می‌شوند تا محتوای کلروفیل و ال-تیانین افزایش یابد و سپس به پودر بسیار لطیف آسیاب می‌شوند. با مصرف ماچا برخلاف چای معمولی، تمام برگ را مصرف می‌کنیم که همین موضوع ارزش تغذیه‌ای آن را چندین برابر می‌کند.

ماچا چیست

ماچا (Matcha) نوعی چای سبز پودر شده بسیار مرغوب و خاص است که ریشه در فرهنگ سنتی ژاپن دارد. تفاوت اصلی ماچا با چای سبز معمولی در نحوه پرورش، برداشت و فرآوری برگ‌های چای است. در تهیه ماچا، برگ‌های چای حدود سه هفته پیش از برداشت زیر سایه قرار می‌گیرند تا کلروفیل، آمینواسیدها و آنتی‌اکسیدان‌های بیشتری در برگ‌ها تجمع یابد. سپس این برگ‌ها آسیاب می‌شوند تا پودری سبز و بسیار لطیف به دست آید که به طور کامل در آب حل می‌شود و برخلاف چای سبز معمولی تفاله‌ای از آن باقی نمی‌ماند.

فواید ماچا

مصرف ماچا علاوه بر لذت نوشیدن، به دلیل ترکیبات منحصر به فردی چون کاتچین‌ها، ال-تیانین و کافئین ملایم فواید قابل توجهی برای سلامتی به همراه دارد و به همین دلیل محبوبیت جهانی آن به طور مداوم در حال افزایش است.

فواید مصرف ماچا برای سلامت عمومی

مصرف روزانه ماچا مزایای متعددی برای سلامت بدن دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش تمرکز و حافظه به دلیل وجود ال-تیانین و کافئین

• کاهش استرس و اضطراب

• تقویت سیستم ایمنی بدن

• کاهش التهاب در بدن

• کمک به کنترل قند خون

• بهبود متابولیسم چربی و کمک به کاهش وزن

• حفاظت از کبد و سلامت آنزیم‌های کبدی

• افزایش سطح انرژی پایدار در طول روز

ترکیبات فعال موجود در ماچا

• کاتچین‌ها (EGCG به‌ویژه اپی‌گالوکتشین گالات)

• آنتی‌اکسیدان‌های قوی

• آمینو اسید ال-تیانین (L-Theanine)

• کافئین طبیعی

• ویتامین‌های A، C، K، گروه B

• مواد معدنی: آهن، پتاسیم، منیزیم

این ترکیبات به ماچا خواص درمانی و آرام‌بخش ویژه‌ای می‌بخشند که آن را از چای‌های معمولی متمایز می‌کند.

ارزش غذایی و ترکیبات اصلی ماچا

ماچا سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها به ویژه کاتچین EGCG است. این آنتی‌اکسیدان قوی به مبارزه با رادیکال‌های آزاد، جلوگیری از آسیب سلولی و کاهش التهاب کمک می‌کند. ترکیبات فعال دیگر ماچا شامل ال-تیانین (اسید آمینه آرام‌بخش)، کافئین ملایم، کلروفیل، فیبر، ویتامین‌های A، C، K و مواد معدنی چون آهن، منیزیم و پتاسیم است.

ماچا و سلامت پوست

آنتی‌اکسیدان‌های موجود در ماچا به کاهش چین و چروک پوست، جلوگیری از پیری زودرس و روشن شدن پوست کمک می‌کنند. همچنین خواص ضدالتهابی آن در کاهش جوش و آکنه مؤثر است. ترکیبات موجود در ماچا از تولید بیش از حد سبوم (چربی پوست) جلوگیری کرده و رنگ چهره را شفاف و روشن نگه می‌دارد.

تاثیر ماچا بر چربی سوزی و لاغری

ماچا به دلیل افزایش سطح متابولیسم بدن، افزایش اکسیداسیون چربی و مهار جذب چربی در روده می‌تواند به کاهش وزن کمک کند. تحقیقات نشان می‌دهد مصرف منظم ماچا در کنار رژیم غذایی مناسب و ورزش موجب تسریع کاهش چربی‌های شکمی و چربی‌های مقاوم در بدن می‌شود. از این رو بسیاری از رژیم‌های لاغری گیاهی ماچا را به عنوان مکمل طبیعی چربی‌سوز معرفی می‌کنند.

ماچا و سم‌زدایی بدن

وجود کلروفیل فراوان در ماچا آن را به یکی از قوی‌ترین محصولات طبیعی برای سم‌زدایی از بدن تبدیل کرده است. کلروفیل به دفع فلزات سنگین، سموم محیطی و پاکسازی کبد و خون کمک می‌کند. مصرف منظم ماچا می‌تواند به پاکسازی بدن از آلاینده‌های شیمیایی و فلزات مضر کمک شایانی نماید.

تاثیر ماچا بر سلامت قلب و عروق

مصرف منظم ماچا می‌تواند فشار خون را تنظیم کند، سطح کلسترول بد (LDL) را کاهش دهد و به سلامت رگ‌های خونی کمک کند. همچنین با کاهش التهاب عمومی بدن، خطر ابتلا به سکته مغزی و حملات قلبی کاهش می‌یابد. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در ماچا به بهبود سلامت قلب و کاهش مشکلات قلبی کمک ویژه‌ای می‌کنند.

ماچا برای پیشگیری از آلزایمر

ترکیب کافئین ملایم و ال-تیانین در ماچا سبب تقویت تمرکز، یادگیری، حافظه و جلوگیری از خستگی ذهنی می‌شود. همچنین مصرف منظم آن می‌تواند به کاهش ریسک ابتلا به زوال شناختی و آلزایمر کمک کند. بسیاری از محققان توصیه می‌کنند افراد مسن برای حفظ عملکرد مغزی از نوشیدنی‌های آنتی‌اکسیدانی همچون ماچا بهره‌مند شوند.

ماچا در دوران بارداری و شیردهی

مصرف کنترل‌شده ماچا در بارداری و شیردهی معمولاً بی‌خطر است اما باید با پزشک مشورت شود. به دلیل وجود کافئین، زیاده‌روی در مصرف ممکن است موجب بی‌خوابی یا تحریک پذیری جنین شود. میزان مصرف مجاز اغلب کمتر از ۱ گرم در روز توصیه می‌شود.

ماچا برای ورزشکاران و بدنسازان

ورزشکاران و بدنسازان می‌توانند از انرژی پایدار و طولانی مدت ماچا بهره‌مند شوند. علاوه بر تأمین انرژی حین تمرین، خاصیت چربی‌سوزی و بهبود ریکاوری عضلانی نیز در این گروه کاربردی است. ماچا از طریق کاهش التهاب عضلات، خستگی پس از تمرین را نیز کاهش می‌دهد.

تفاوت ماچا با قهوه

برخلاف قهوه که افت ناگهانی انرژی و تحریک‌پذیری به دنبال دارد، ماچا انرژی یکنواخت، پایدار و بدون اضطراب ایجاد می‌کند. وجود ال-تیانین مانع اثرات جانبی کافئین همچون اضطراب و بی‌خوابی می‌شود و مصرف آن برای افرادی که به قهوه حساس هستند، بسیار مناسب‌تر است.

عوارض جانبی مصرف زیاد ماچا

مصرف بیش از حد ماچا می‌تواند عوارضی همچون:

• بی‌خوابی

• اضطراب

• تحریک معده

• افزایش بار فلوراید

• افزایش فشار خون خفیف در برخی افراد حساس

را به دنبال داشته باشد. برای اکثر افراد مصرف ۱ الی ۲ گرم در روز ایمن و مفید است.

تفاوت کیفیت ماچا ژاپنی و چینی

ماچای ژاپنی معمولاً دارای رنگ سبز روشن‌تر، طعم شیرین‌تر، میزان بالاتر آنتی‌اکسیدان و کیفیت بالاتری نسبت به نمونه‌های چینی است. دلیل اصلی تفاوت در روش پرورش سایه‌ای و استانداردهای سنتی ژاپن می‌باشد. ماچای ژاپنی به ویژه نوع سرامونیال آن بالاترین کیفیت را دارد.

ماچا در محصولات آرایشی و بهداشتی

امروزه بسیاری از شرکت‌های آرایشی از عصاره ماچا در ساخت کرم‌های ضدپیری، ماسک‌های روشن‌کننده، شامپوهای تقویتی و تونرهای پوست چرب استفاده می‌کنند. خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی ماچا در سلامت پوست و مو اثبات شده است و بسیاری از برندهای معتبر در دنیا این ترکیب را وارد محصولات زیبایی خود کرده‌اند.

طرز تهیه صحیح ماچا

برای تهیه یک فنجان ماچا سرامونیال به روش سنتی ژاپنی:

۱. ۱ گرم پودر ماچا را داخل کاسه بریزید.
۲. ۶۰ تا ۷۰ میلی‌لیتر آب ۷۰ تا ۸۰ درجه سانتیگراد روی آن بریزید.
۳. با چاسن (همزن بامبو) به شکل W هم بزنید تا کف ایجاد شود.
۴. نوشیدنی خوش‌عطر و سرشار از آنتی‌اکسیدان آماده است.

بهترین دوز مصرف ماچا در روز

مقدار استاندارد مصرف ماچا بین ۱ تا ۲ گرم در روز توصیه می‌شود که معادل ۱ تا ۲ فنجان چای ماچا است. برای افرادی که تازه شروع می‌کنند، بهتر است با نیم گرم در روز آغاز کنند تا بدن به آرامی تطبیق پیدا کند. مصرف بیش از ۴-۵ گرم در روز معمولاً توصیه نمی‌شود مگر در شرایط خاص درمانی و تحت نظر متخصص.

انواع گرید ماچا و نحوه تشخیص کیفیت

• سرامونیال گرید (درجه تشریفاتی)

• پریمیوم گرید (درجه بالا)

• کالینری گرید (مصرف آشپزی)

رنگ سبز زنده و طعم شیرین‌تر نشانه کیفیت بالاتر ماچا است.

تفاوت ماچا سرامونیال، پریمیوم و کالینری

ماچا سرامونیال: بهترین کیفیت ماچا است، از برگ‌های جوان بالای بوته چای تهیه می‌شود، رنگ سبز روشن و طعم شیرین و لطیف دارد. مناسب برای نوشیدن به تنهایی.

ماچا پریمیوم: کیفیت کمی پایین‌تر از سرامونیال دارد ولی همچنان کیفیت بالا و طعم خوب دارد. مناسب برای مصرف روزانه و ترکیب در نوشیدنی‌ها.

ماچا کالینری: برای پخت و پز، بستنی، کیک، دسر و… استفاده می‌شود. رنگ تیره‌تر و طعم کمی تلخ‌تر دارد.

ماچا در رژیم‌های غذایی گیاهخواری

ماچا به طور طبیعی فاقد قند، گلوتن و لبنیات است و برای تمام رژیم‌های غذایی سازگار است. در رژیم کتو به عنوان یک منبع آنتی‌اکسیدان عالی بدون افزایش کربوهیدرات کاربرد دارد. گیاهخواران نیز به دلیل تراکم ویتامین‌ها و مواد معدنی به ویژه آهن و کلروفیل می‌توانند ماچا را در رژیم روزانه خود بگنجانند.

مقایسه ماچا و چای سبز معمولی

در چای سبز دم‌کردنی تنها بخشی از مواد مؤثر در آب آزاد می‌شود، اما در ماچا کل برگ مصرف می‌شود و تمام مواد فعال وارد بدن می‌شود. ماچا حدود ۱۰ برابر آنتی‌اکسیدان بیشتری نسبت به چای سبز معمولی دارد و سطح کافئین و ال-تیانین آن نیز بالاتر است که باعث اثرات انرژی‌بخش و آرام‌بخش همزمان می‌شود.

شرایط نگهداری ماچا

برای حفظ طعم و خواص ماچا باید آن را در جای خشک، خنک و به دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کرد. بهترین ظروف نگهداری برای ماچا ظروف خلأ و مات هستند تا اکسیژن و نور به محتوای آن آسیب نرساند. همچنین بهتر است پس از باز شدن در مدت ۴ تا ۸ هفته مصرف شود تا کیفیت آن کاهش پیدا نکند.

تفاوت قیمت ماچا در بازار ایران و جهان

در بازار ایران قیمت هر ۱۰۰ گرم ماچا اصل ژاپنی بسته به برند، بین ۲ تا ۵ میلیون تومان است. ماچای ژاپنی سرامونیال از لحاظ کیفیت گران‌تر ولی ارزشمندتر است. برندهای چینی یا بی‌کیفیت حتی با قیمت کمتر از یک میلیون تومان نیز عرضه می‌شوند که به هیچ وجه کیفیت و خلوص لازم را ندارند. در بازارهای جهانی نیز بهترین برندهای ماچا ژاپنی همچون Encha، Ippodo، Kenko و MatchaBar بیش از ۳۰ تا ۵۰ دلار به ازای ۳۰ گرم قیمت دارند.

ماچا و سلامت کبد در افراد پرخطر

افرادی که به دلایل سبک زندگی پرخطر مانند مصرف داروهای کبدی، چاقی یا مصرف الکل در معرض آسیب کبدی هستند، می‌توانند از خاصیت سم‌زدایی ماچا بهره‌مند شوند. مصرف منظم ماچا موجب کاهش آنزیم‌های کبدی ALT و AST و بهبود عملکرد سم‌زدایی کبد می‌شود.

ماچا در تهیه اسموتی‌ها و نوشیدنی‌ها

ماچا به راحتی در اسموتی‌های میوه‌ای، شیک‌های پروتئینی، آب سبزهای سم‌زدای گیاهی و حتی نوشیدنی‌های وگان قابل استفاده است. ترکیب ماچا با شیر بادام، شیر جو دوسر، موز، آووکادو یا آناناس یک اسموتی کامل برای افزایش انرژی، تقویت سیستم ایمنی و پاکسازی بدن می‌سازد.

کافئین ماچا

هر گرم ماچا حدود ۳۵ میلی‌گرم کافئین دارد که در مقایسه با یک فنجان قهوه بسیار کمتر است اما در کنار ال-تیانین باعث پایداری انرژی و کاهش اثرات جانبی می‌شود. کافئین ماچا به آرامی آزاد می‌شود و بدون ایجاد افت انرژی تا ۶ ساعت بعد همچنان سطح انرژی را بالا نگه می‌دارد.

ماچا برای سالمندان

ماچا به دلیل تاثیر مثبت بر حافظه، مفاصل، سیستم ایمنی و کنترل قند و کلسترول یکی از بهترین مکمل‌های روزانه برای سالمندان است. همچنین بهبود کیفیت خواب و کاهش خطر ابتلا به آلزایمر از مزایای مهم مصرف ماچا در سنین بالا محسوب می‌شود.

ماچا و کمک به تعادل هورمونی

مصرف ماچا می‌تواند به تعادل هورمون‌ها به ویژه در زنان کمک کند. آنتی‌اکسیدان‌ها و اسیدآمینه‌های موجود در ماچا موجب کاهش سطح کورتیزول (هورمون استرس) می‌شوند که یکی از عوامل اختلالات هورمونی است. همچنین تاثیر ماچا بر بهبود عملکرد تیروئید و کاهش علائم سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) در برخی مطالعات دیده شده است. تنظیم سطح استروژن و پروژسترون از دیگر مزایای مصرف متعادل ماچا است که موجب بهبود خلق‌وخو، کاهش دردهای پریودی و تعادل سیکل قاعدگی می‌شود.

تاثیر ماچا بر سیستم ایمنی 

ماچا به دلیل تراکم بالای ویتامین C، پلی‌فنول‌ها و ترکیبات ضدالتهابی یکی از قوی‌ترین تقویت‌کننده‌های سیستم ایمنی طبیعی به شمار می‌رود. مصرف روزانه ماچا می‌تواند خطر ابتلا به عفونت‌های ویروسی، سرماخوردگی، آنفولانزا و حتی برخی عفونت‌های قارچی را کاهش دهد. همچنین در کنترل التهاب‌های مزمن که منشأ بسیاری از بیماری‌های خودایمنی است نقش حمایتی دارد. ماچا به تنظیم پاسخ ایمنی بدن کمک کرده و از واکنش‌های بیش از حد سیستم ایمنی جلوگیری می‌کند.

ماچا و بهبود سلامت گوارش و یبوست

فیبر طبیعی موجود در ماچا به بهبود حرکات روده و جلوگیری از یبوست کمک می‌کند. همچنین ترکیبات آنتی‌باکتریال ماچا می‌تواند باکتری‌های مضر روده را کاهش دهد و رشد پروبیوتیک‌های مفید را تقویت کند. ماچا برای افرادی که به اختلالات گوارشی مانند نفخ، سوزش معده، کولیت و سندرم روده تحریک‌پذیر دچار هستند نیز بسیار سودمند است و به تنظیم عملکرد دستگاه گوارش کمک می‌کند.

ماچا در تنظیم خواب 

اگرچه ماچا حاوی کافئین است، اما وجود ال-تیانین موجب کاهش اثرات تحریکی کافئین می‌شود و آرامش ذهن را افزایش می‌دهد. مصرف ماچا در طول روز به تنظیم ریتم شبانه‌روزی بدن کمک کرده و کیفیت خواب شبانه را بالا می‌برد. بسیاری از افرادی که دچار بی‌خوابی‌های اضطرابی هستند با مصرف متعادل ماچا در طول روز بهبود خواب را تجربه می‌کنند.

ماچا برای جلوگیری از ریزش مو

آنتی‌اکسیدان‌های موجود در ماچا موجب بهبود گردش خون پوست سر شده و فولیکول‌های مو را تقویت می‌کنند. همچنین خاصیت ضدالتهابی آن به کاهش شوره و التهابات پوست سر کمک می‌کند. مصرف داخلی و حتی ماسک‌های مو حاوی ماچا می‌توانند ضخامت تارهای مو را افزایش داده و ریزش موی ناشی از استرس یا مشکلات هورمونی را کاهش دهند.

بهترین زمان مصرف ماچا

بهترین زمان مصرف ماچا صبح‌ها یا قبل از فعالیت بدنی است تا بیشترین انرژی را تأمین کند. مصرف دیرهنگام می‌تواند خواب را مختل کند به خصوص در افراد حساس به کافئین.

عوارض جانبی ماچا در مصرف زیاد

مصرف بیش از حد ماچا می‌تواند منجر به بی‌خوابی، اضطراب، ناراحتی معده و حتی افزایش بار فلوراید در بدن شود. محدود کردن مصرف به ۱ تا ۲ وعده روزانه برای اغلب افراد ایمن و مفید است.

ترکیب ماچا با مواد دیگر 

• ماچا + شیر بادام (لاته ماچا)

• ماچا + لیمو (چربی‌سوزی)

• ماچا + عسل (آرامبخش)

• ماچا + پروتئین وی (برای ورزشکاران)

استفاده از ماچا در ماسک‌های خانگی پوست

ماچا به همراه عسل، ماست و چند قطره روغن آرگان می‌تواند ماسک ضدپیری و ضدآکنه عالی برای صورت ایجاد کند. این ماسک التهاب را کاهش داده و پوست را روشن‌تر می‌کند.

فروش ماچا اصل به همراه راهنمای خرید

برای خرید ماچای اصل باید به مواردی مانند: رنگ سبز درخشان، بسته‌بندی استاندارد، کشور مبدا (ژاپن) و تاریخ تولید توجه کنید. برندهای معتبر معمولاً گواهی ارگانیک ارائه می‌دهند.

⏬مقالات پیشنهادی⏬

سماق برای لاغریقرص لیورگل

خواص درمانی رازیانه

مطالعه بیشتر