رژیم اخلاطی بلغم

در طب سنتی ایرانی، هر مزاج نیاز به رژیم غذایی و سبک زندگی خاص خودش دارد تا تعادل اخلاط در بدن حفظ شود. افراد بلغمی دارای مزاج سرد و تر هستند و بدن‌شان به طور طبیعی مستعد تجمع رطوبت، سردی، چاقی، خواب‌آلودگی و ضعف هضم می‌باشد. در این نوشته وب سایت ایران رژیم  سعی دارد اطلاعات شما را نسبت به رژیم اخلاطی بلغم بالا ببرد. همراه ما بمانید.

بلغم چیست

بلغم یکی از چهار خلط اصلی بدن در طب سنتی ایرانی است که مزاج سرد و تر دارد. تولید بلغم در بدن به طور طبیعی برای روان‌کنندگی مفاصل، تغذیه سیستم عصبی و حفظ رطوبت بافت‌ها ضروری است. اما افزایش بیش از حد آن منجر به غلبه بلغم می‌شود که مشکلات زیادی را در بدن ایجاد می‌کند.

افراد بلغمی معمولا دارای پوست روشن، اندام چاق و گوشت‌آلود، سردی دست و پا، خواب‌آلودگی مفرط و ضعف حافظه هستند. مزاج سرد و تر باعث تجمع رطوبت در اندام‌های داخلی و کاهش حرارت غریزی بدن می‌شود. به همین دلیل درمان بلغم همیشه باید روی گرم‌کردن بدن و دفع رطوبت اضافه تمرکز داشته باشد. شناخت دقیق طبع بلغم اولین گام در شروع رژیم غذایی مناسب و کنترل این مزاج در بدن است.

علائم غلبه بلغم

غلبه بلغم زمانی اتفاق می‌افتد که میزان رطوبت و سردی بدن افزایش می‌یابد و حرارت درونی کاهش می‌یابد. از شایع‌ترین علائم آن می‌توان به چاقی شکمی، تورم اندام‌ها، خواب سنگین، ضعف حافظه، کندی درک و تمرکز، ضعف سیستم گوارش، نفخ، یبوست مزمن، سرماخوردگی مکرر، افزایش خلط گلو و حساسیت به سرما اشاره کرد.

همچنین سردی مداوم دست و پا، تعریق زیاد، احساس سنگینی در عضلات و مفاصل، ضعف میل جنسی، کم‌تحرکی و افسردگی نیز از نشانه‌های اصلی هستند. در غلبه شدیدتر بلغم، حتی ضعف اعصاب، بیماری‌های مفصلی، افزایش کلسترول و تری‌گلیسیرید و ضعف سیستم ایمنی هم بروز می‌کند. کنترل این علائم تنها با تغییر اساسی در سبک زندگی و رژیم غذایی امکان‌پذیر است.

دلایل افزایش بلغم

سبک زندگی نادرست و تغذیه غلط مهم‌ترین عوامل افزایش بلغم هستند. مصرف مداوم غذاهای سرد و مرطوب مانند لبنیات (شیر سرد، ماست، دوغ)، میوه‌های سرد (خیار، هندوانه، طالبی)، نوشیدنی‌های سرد، فست‌فودها، شیرینی‌جات خامه‌ای و غذاهای دریایی از اصلی‌ترین دلایل افزایش بلغم هستند.

کم‌تحرکی، خواب زیاد خصوصاً خواب روز، استراحت بیش از حد بعد از غذا و مصرف زیاد آب خصوصاً آب سرد بعد از غذا نیز باعث غلبه بلغم می‌شوند. علاوه بر این، زندگی در مناطق سرد و مرطوب، استرس مزمن، بیکاری فکری و بی‌برنامگی در زندگی روزمره نیز زمینه را برای افزایش رطوبت در بدن فراهم می‌کند. کنترل بلغم مستلزم حذف تمام این عوامل محرک و مدیریت اصولی سبک زندگی است.

مراحل شکل‌گیری بلغم در بدن

تولید بلغم در معده

فرآیند تولید بلغم ابتدا در معده آغاز می‌شود؛ زمانی که هضم معده به دلیل سردی یا ضعف حرارت غریزی به درستی انجام نمی‌شود، مواد هضم نشده تبدیل به بلغم خام می‌شوند که قابلیت جذب مناسب را ندارند.

انتقال به کبد و بافت‌ها

پس از تشکیل اولیه، بلغم وارد کبد می‌شود تا تصفیه گردد. اگر کبد به دلایلی مانند ضعف یا بیماری نتواند این تصفیه را کامل انجام دهد، بلغم وارد جریان خون و بافت‌ها می‌شود و در اندام‌های مختلف رسوب می‌کند.

انباشت بلغم در مفاصل، مغز و اعصاب

در نهایت بلغم به شکل رسوب در قسمت‌هایی مثل مفاصل، مغز، اعصاب و ریه‌ها تجمع می‌یابد. این تجمع به شکل درد مفاصل، سردی اندام‌ها، خواب‌آلودگی مزمن، ضعف حافظه و مشکلات تنفسی خود را نشان می‌دهد و می‌تواند مزمن شود.

تاثیر بلغم بر اندام‌ها به تفکیک

بلغم و مغز (کاهش حافظه، کندی ذهن)

وجود بلغم زیاد در مغز موجب کندی فعالیت‌های ذهنی، خواب‌آلودگی، کاهش تمرکز، فراموشی و حتی افسردگی می‌شود. همچنین باعث می‌شود فرآیندهای عصبی با کندی مواجه شوند و فرد دچار کرختی فکری شود.

بلغم و قلب (ضربان ضعیف، احساس سنگینی)

رسوب بلغم در قلب باعث کاهش نیروی پمپاژ خون، افت فشار خون، احساس خستگی مزمن، سنگینی قفسه سینه و حتی ورم اندام‌ها به دلیل ضعف گردش خون می‌شود.

بلغم و معده (هضم سنگین، نفخ)

بلغم اضافی در معده هضم را مختل می‌کند، معده سنگین می‌شود، غذا مدت طولانی در معده باقی می‌ماند، نفخ شدید، آروغ زدن و سوء هاضمه ایجاد می‌شود و در نهایت موجب اضافه وزن می‌گردد.

بلغم و کبد (کاهش دفع صفرا، چربی کبد)

کبد نیز از رسوب بلغم مصون نمی‌ماند. تجمع بلغم در کبد باعث کاهش تولید صفرا می‌شود و می‌تواند در نهایت به بیماری چربی کبد، ضعف کبد و اختلال در متابولیسم چربی‌ها منجر شود.

بلغم و کلیه‌ها (احتباس آب، ادرار زیاد)

بلغم در کلیه‌ها باعث اختلال در تنظیم آب بدن می‌شود. احتباس آب در اندام‌های محیطی (مثل ورم پا و دست)، ادرار رقیق و فراوان و حتی احساس سردی شدید از عوارض شایع آن است.

بلغم و ریه‌ها (خلط زیاد، تنگی نفس)

وجود بلغم در ریه‌ها باعث تشکیل خلط سفید و چسبنده در مجاری تنفسی می‌شود که با سرفه همراه است و تنگی نفس و خواب ناآرام در پی دارد. در برخی موارد ممکن است به برونشیت مزمن تبدیل شود.

درمان‌های مکمل برای کنترل بلغم

حجامت در بلغمی‌ها

حجامت به خصوص در بهار باعث تخلیه رطوبت و تصفیه خون می‌شود و برای بلغمی‌ها بسیار توصیه می‌شود.

ماساژ گرم درمانی

ماساژ با روغن‌های گرم مثل روغن زنجبیل، سیاهدانه و بادام تلخ باعث تحریک جریان خون و افزایش حرارت اندام‌ها می‌شود.

حمام سونا و بخار

سونا و بخار با افزایش تعریق موجب خروج رطوبت اضافی از بدن می‌شود و کمک بزرگی به دفع بلغم می‌کند.

بخورهای ضدبلغم (آویشن، بابونه)

بخورهای گیاهی با باز کردن مجاری تنفسی و خروج رطوبت از ریه‌ها موجب تسکین سرفه و بهبود نفس بلغمی می‌شوند.

روغن‌مالی گرم اندام‌ها

روغن‌مالی مداوم با روغن‌های گرم می‌تواند در کنترل خشکی مفاصل و جلوگیری از تجمع بلغم در اندام‌ها مؤثر باشد.

تفاوت بلغم با سایر اخلاط 

تفاوت بلغم با سودا

بلغم سرد و تر است اما سودا سرد و خشک. بلغم موجب رخوت و چاقی، سودا موجب خشکی، افسردگی و وسواس فکری می‌شود.

تفاوت بلغم با صفرا

صفرا گرم و خشک است و باعث جوش، خشکی دهان و تحریک عصبی می‌شود؛ بلغم باعث خواب‌آلودگی و رطوبت زیاد در بدن می‌شود.

تفاوت بلغم با دم

دم گرم و تر است و نشاط و انرژی به همراه دارد اما بلغم سردی و رخوت به دنبال دارد.

چرخه چهار فصل و غلبه بلغم

بلغم در زمستان

زمستان فصل اصلی غلبه بلغم است؛ سردی و رطوبت باعث تحریک بلغم می‌شود و نیاز به مراقبت بیشتری دارد.

بلغم در بهار

در بهار با گرم‌تر شدن هوا بلغم شروع به ذوب شدن می‌کند؛ اگر تدابیر پاکسازی انجام نشود، بیماری‌ها ظاهر می‌شوند.

تنظیم فصول با مزاج بلغمی 

بلغمی‌ها در زمستان باید غذای گرم و خشک مصرف کنند؛ در بهار باید پاکسازی انجام دهند؛ در تابستان تعادل صفرا را رعایت کنند و در پاییز از خشکی شدید پرهیز نمایند.

مواد غذایی مضر برای بلغم

غذاهایی که طبع سرد و مرطوب دارند مستقیما باعث افزایش بلغم می‌شوند. مهم‌ترین آن‌ها لبنیات سرد مانند شیر، ماست، دوغ و پنیر تازه هستند. همچنین مصرف نوشیدنی‌های سرد، بستنی، آب یخ، غذاهای دریایی سرد مثل ماهی و میگو، میوه‌های آبدار سرد مانند خیار، هندوانه، کیوی، پرتقال، لیمو و آلو، به شدت باید محدود شوند.

شیرینی‌جات خامه‌ای، دسرهای سرد، ژله، فست‌فودها، سوسیس، کالباس و غذاهای کنسروی نیز دشمنان اصلی افراد بلغمی محسوب می‌شوند. مصرف بیش از حد سالاد و سبزی خام هم می‌تواند تولید بلغم را افزایش دهد. این خوراکی‌ها با افزایش رطوبت بافتی، ضعف حرارت غریزی و اختلال در گوارش، غلبه بلغم را تشدید می‌کنند و حذف آن‌ها پایه درمان بلغم است.

مواد غذایی مفید برای درمان بلغم

در رژیم اخلاطی بلغم باید غذاهای گرم و خشک در اولویت باشند. گوشت گوسفند، گوشت شتر، گوشت بوقلمون، بلدرچین و کبک گزینه‌های بسیار مناسب هستند. زرده تخم‌مرغ عسلی، ارده با شیره انگور، خرما، مویز، انجیر خشک، بادام بوداده، گردو و مغزیجات گرم از بهترین منابع غذایی برای کاهش بلغم محسوب می‌شوند.

استفاده منظم از ادویه‌هایی مثل زنجبیل، دارچین، فلفل سیاه، هل، زعفران، زیره، آویشن و رازیانه باعث افزایش حرارت داخلی و بهبود گوارش می‌شود. همچنین نوشیدن دمنوش‌های گرم مثل دمنوش زنجبیل، آویشن و دارچین به دفع رطوبت اضافی بدن و تنظیم حرارت غریزی کمک می‌کند. رعایت این الگوی غذایی در طولانی‌مدت می‌تواند غلبه بلغم را مهار کرده و طبع بدن را به تعادل برساند.

صبحانه مناسب بلغم

صبحانه مهم‌ترین وعده برای تعدیل بلغم است. بلغمی‌ها باید صبح را با غذاهای گرم و پرانرژی شروع کنند تا سردی بدن در ابتدای روز کنترل شود. ارده و شیره انگور، تخم مرغ عسلی، عسل طبیعی با نان سنگک، گردو و مویز ترکیب‌های عالی هستند. مصرف دمنوش زنجبیل یا دارچین همراه با صبحانه به گرم شدن معده و فعال شدن گوارش کمک می‌کند.

بلغمی‌ها باید از مصرف شیر سرد، کره حیوانی زیاد، خامه و پنیر تازه در صبحانه پرهیز کنند چون رطوبت و سردی بدن را افزایش می‌دهد و باعث ایجاد خواب‌آلودگی و کندی ذهن می‌شود.

ناهار مناسب برای بلغمی‌ها

ناهار باید شامل غذاهای گرم و سبک باشد تا معده بتواند به خوبی هضم را انجام دهد و بلغم تحریک نشود. انواع خورشت‌های سنتی مثل قیمه، فسنجان با گوشت گوسفندی، زرشک‌پلو با مرغ بومی، خوراک بوقلمون با زیره و زعفران، انتخاب‌های ایده‌آل هستند. بلغمی‌ها بهتر است همراه غذا از سالاد و دوغ استفاده نکنند چون رطوبت معده را افزایش می‌دهد.

ادویه‌های گرم مثل دارچین، زنجبیل و فلفل سیاه به هضم بهتر کمک می‌کنند و مانع تولید بلغم اضافه می‌شوند. نوشیدن آب سرد حین غذا کاملاً ممنوع است و باعث تشدید سردی گوارش می‌شود.

شام سبک برای کنترل بلغم

شام در رژیم ضد بلغم باید بسیار سبک، کم حجم و زود هنگام صرف شود. بلغمی‌ها می‌توانند سوپ جو با گوشت گوسفند، آش ساده با سبزیجات گرم مثل تره و نعناع خشک، تخم‌مرغ عسلی، کمی ارده با عسل، یا کمی نان سنگک با گردو و مویز مصرف کنند. خواب با معده سنگین باعث تشدید بلغم و ضعف گوارش شبانه می‌شود.

بهترین زمان صرف شام برای بلغمی‌ها حدود ساعت ۷ تا ۸ شب است. همچنین دمنوش رازیانه یا آویشن بعد از شام به بهبود خواب و کاهش تولید بلغم شبانه کمک می‌کند.

ادویه‌های گرم و مناسب بلغم

ادویه‌ها ستون اصلی رژیم ضد بلغم هستند. زنجبیل، دارچین، هل، فلفل سیاه، جوز هندی، زیره سیاه، زیره سبز، زعفران، آویشن، رازیانه و میخک ادویه‌های فوق‌العاده‌ای برای تعدیل رطوبت بدن هستند.

این ادویه‌ها علاوه بر افزایش حرارت غریزی، موجب تقویت گوارش، کاهش نفخ، بهبود عملکرد کبد و پاکسازی سیستم لنفاوی می‌شوند. ادویه‌ها باید به صورت منظم و در تمامی وعده‌های غذایی حضور داشته باشند تا اثر بخشی مطلوب خود را نشان دهند. استفاده از آن‌ها در دمنوش‌ها نیز توصیه می‌شود.

میوه‌های مجاز برای بلغمی‌ها

بلغمی‌ها می‌توانند میوه‌های با طبع گرم و متعادل مصرف کنند. سیب قرمز، به، زردآلو، خرما، انجیر خشک، انگور سیاه، مویز، آناناس و انبه میوه‌های مناسب هستند. مصرف میوه باید به حد اعتدال باشد تا رطوبت اضافی وارد بدن نشود. بهتر است میوه در وعده صبح یا میان‌وعده قبل از عصر مصرف شود تا فرصتی برای هضم کامل داشته باشد. میوه‌هایی مانند خیار، هندوانه، گلابی، آلو و کیوی برای بلغمی‌ها مضر بوده و باعث تشدید سردی و ترشح خلط می‌شوند.

لبنیات مناسب برای بلغم

لبنیات باید به شدت محدود و با مصلحات مصرف شوند. اگر بلغمی‌ها به مصرف لبنیات نیاز دارند، بهتر است پنیر کهنه همراه با سیاه‌دانه و آویشن مصرف شود. شیر باید جوشانده شده و با دارچین، زنجبیل یا عسل مخلوط گردد تا سردی آن تعدیل شود. ماست فقط در مواقع خاص و همراه با نعناع خشک یا موسیر مجاز است. دوغ و بستنی به هیچ عنوان برای بلغمی‌ها مناسب نیستند زیرا تولید بلغم را چندین برابر افزایش می‌دهند و موجب سردی مزمن گوارش می‌شوند.

مغزهای مفید برای بلغمی‌ها

مغزهایی مانند گردو، بادام شیرین بوداده، پسته، فندق و بادام هندی بسیار مناسب هستند. این مغزیجات منبع عالی چربی‌های مفید و انرژی طبیعی بوده و علاوه بر گرم کردن مزاج، به تغذیه مغز و تقویت حافظه کمک می‌کنند. مصرف روزانه ۵ تا ۷ عدد گردو، چند عدد بادام بوداده و کمی پسته بهترین میان‌وعده‌های گرم و مقوی برای بلغمی‌ها محسوب می‌شود. مصرف مغز خام به مقدار زیاد می‌تواند بلغم را افزایش دهد، بنابراین بهتر است به صورت بوداده و گرم مصرف شوند.

دمنوش‌های مخصوص درمان بلغم

دمنوش‌های گرم به ویژه در صبح و شب تأثیر چشمگیری در درمان بلغم دارند. دمنوش زنجبیل با عسل، دمنوش آویشن، دارچین، رازیانه، زیره سبز و زعفران از بهترین گزینه‌ها هستند. این دمنوش‌ها حرارت غریزی را تقویت کرده، نفخ و سردی معده را کاهش داده و سیستم ایمنی را فعال می‌کنند. مصرف منظم دمنوش‌ها می‌تواند مانع از غلیظ شدن بلغم و تجمع آن در سینوس‌ها و مفاصل شود. برای اثربخشی بیشتر دمنوش‌ها باید با شکم نیمه‌خالی و در ساعات منظم روزانه مصرف شوند.

بلغم و شخصیت‌شناسی مزاجی

تیپ شخصیتی بلغمی 

(آرام، صبور، کم‌تحرک، اجتماعی، زودرنج در سردی هوا)

بلغمی‌ها معمولاً روحیه آرام، خوش‌رفتار و مهربانی دارند ولی در سرما و تغییر فصل به شدت آسیب‌پذیر می‌شوند و خلق‌شان زود افت می‌کند.

ویژگی‌های روان‌شناختی بلغمی‌ها

آن‌ها غالباً درون‌گرا، محتاط و عاطفی هستند، گاهی با وسواس ذهنی و بی‌حوصلگی در سرما مواجه می‌شوند و تمایل بالایی به استراحت و خواب دارند.

تاثیر آب بر افزایش بلغم

نوشیدن آب سرد یکی از اصلی‌ترین عوامل افزایش بلغم است. بلغمی‌ها باید آب را با دمای ولرم و در حجم کم مصرف کنند. نوشیدن آب بین غذا، بعد از غذا و حین فعالیت ممنوع است زیرا موجب تضعیف حرارت معده، افزایش رطوبت و اختلال گوارشی می‌شود. بهترین زمان مصرف آب، یک ساعت قبل یا بعد از غذا و در فاصله بین وعده‌های غذایی است. استفاده از آب گرم و حتی آب جوشانده‌شده و ولرم برای بلغمی‌ها بسیار مفیدتر خواهد بود.

خواب و استراحت در کنترل بلغم

زیاده‌روی در خواب روز و استراحت طولانی موجب افزایش بلغم می‌شود. بلغمی‌ها باید خواب شب منظم و کافی (حداکثر ۶ تا ۷ ساعت) داشته باشند و از خواب روز پرهیز کنند. بیدار شدن قبل از طلوع خورشید به تنظیم حرارت بدن و کاهش تولید بلغم کمک می‌کند. خواب بعد از غذا مخصوصاً در ساعات عصر موجب کندی متابولیسم، ضعف گوارش و انباشت رطوبت در اندام‌ها می‌شود. در کنار رژیم غذایی مناسب، تنظیم خواب و فعالیت‌های روزانه یکی از ارکان اصلی درمان بلغم است.

ورزش‌های مفید برای بلغم

تحرک روزانه و ورزش‌های منظم برای بلغمی‌ها واجب است. پیاده‌روی تند در صبح زود، ورزش‌های هوازی سبک، یوگا، حرکات کششی و شنا در آب گرم بهترین گزینه‌ها هستند. ورزش باعث افزایش حرارت غریزی، دفع رطوبت اضافی از طریق تعریق و تقویت گوارش می‌شود. بلغمی‌ها باید از ورزش‌های سنگین و طولانی مدت که موجب خستگی مفرط شود پرهیز کنند؛ زیرا خستگی بیش از حد می‌تواند برعکس عمل کرده و سیستم عصبی را تضعیف نماید. تعادل در ورزش رمز موفقیت درمان بلغم است.

فعالیت‌های ذهنی موثر در تعدیل بلغم

فعالیت‌های فکری مانند مطالعه، یادگیری مهارت‌های جدید، حفظ شعر، نوشتن و حل معما به گرم کردن مغز و تقویت سیستم عصبی بلغمی‌ها کمک می‌کند. افراد بلغمی به دلیل طبع سرد مغزی، مستعد ضعف حافظه و حواس‌پرتی هستند. فعالیت ذهنی مستمر با ایجاد تحرک عصبی مانع از رکود فکری و افسردگی می‌شود. مطالعه در صبح و شب به ویژه همراه با مصرف مغزها و دمنوش‌های گرم می‌تواند اثر درمانی بسیار قوی در تعدیل بلغم داشته باشد.

عوامل تشدیدکننده بلغم

خواب زیاد

خواب طولانی به‌ویژه خواب بعد از غذا یا خواب روز موجب سرد شدن بدن و افزایش تولید بلغم می‌شود و زمینه‌ساز چاقی و کرختی بدن می‌شود.

کم‌تحرکی

عدم تحرک فیزیکی باعث کاهش سوخت و ساز بدن و تولید بلغم اضافی می‌شود. حرکات ورزشی منظم به تنظیم حرارت داخلی کمک می‌کند.

هوای سرد و مرطوب

زندگی در مناطق سرد و مرطوب مستعد تولید بلغم است. در این شرایط حتی افراد گرم‌مزاج هم ممکن است دچار غلبه بلغم شوند.

مصرف زیاد لبنیات، غذاهای شیرین، برنج و نان سفید

این غذاها به شدت مولد بلغم هستند و مصرف طولانی آن‌ها باعث انباشت رطوبت و سردی می‌شود.

استرس و نگرانی مزمن

اضطراب مزمن می‌تواند سیستم عصبی را سرد و فعالیت حرارت غریزی بدن را تضعیف کند که زمینه را برای افزایش بلغم فراهم می‌کند.

نقش معده در افزایش بلغم

ضعف عملکرد معده و سردی گوارش یکی از عوامل اصلی تولید بلغم اضافی است. بلغمی‌ها معمولاً بعد از غذا دچار نفخ، آروغ، خواب‌آلودگی و احساس پری می‌شوند. برای تقویت معده باید از غذاهای گرم، هضم‌کننده، ادویه‌دار و کم‌چرب استفاده شود. نوشیدن دمنوش زنجبیل، رازیانه و هل بعد از غذا به تقویت معده کمک می‌کند. معده قوی می‌تواند رطوبت‌های اضافی غذا را مهار کرده و مانع تبدیل آن به بلغم شود.

تاثیر سردی معده بر غلبه بلغم

وقتی معده سرد می‌شود، قدرت هضم کاهش یافته و غذا به خوبی تجزیه نمی‌شود؛ در نتیجه مواد خام و مرطوب به خون و خلط بلغم تبدیل می‌شوند. سردی معده می‌تواند ناشی از مصرف غذاهای خام، آب سرد، سالاد فراوان و خواب بعد از غذا باشد. برای گرم کردن معده استفاده مداوم از زنجبیل تازه، دارچین، فلفل سیاه، زیره و هل در غذاها ضروری است. بلغمی‌ها باید معده را همواره گرم و فعال نگه دارند تا از غلبه بلغم جلوگیری شود.

تاثیر طبع سرد و تر بر روان بلغمی‌ها

بلغمی‌ها به دلیل طبع سرد و تر، معمولاً دارای خلق‌وخوی آرام، صبوری بیش از حد، کندی در تصمیم‌گیری و گاهی بی‌حوصلگی هستند. این افراد به خاطر رطوبت زیاد در سیستم عصبی‌شان، ممکن است بیشتر به افسردگی، اضطراب درونی و خواب‌آلودگی مبتلا شوند. همچنین به دلیل کاهش حرارت مغزی، تمرکز و حافظه ضعیف‌تر می‌شود. کنترل تغذیه و سبک زندگی گرم می‌تواند تعادل روانی و ذهنی این افراد را بهبود ببخشد و سطح انرژی‌شان را افزایش دهد.

رابطه بلغم با ضعف حافظه

یکی از اثرات شایع غلبه بلغم، ضعف حافظه و فراموشی مکرر است. رطوبت زیاد در مغز باعث کندی انتقال اطلاعات بین سلول‌های عصبی می‌شود و شخص دچار فراموشی اسامی، ضعف یادآوری و حتی کندی در پردازش اطلاعات روزمره می‌شود. مصرف خوراکی‌های گرم و مقوی مغز مانند مویز، مغز گردو، زعفران و عسل می‌تواند با تقویت مغز، رطوبت اضافی را کاهش داده و عملکرد شناختی را بهبود دهد. همچنین تمرینات ذهنی و فعالیت‌های فکری به خشک‌کردن رطوبت مغز کمک می‌کند.

تاثیر بلغم بر گوارش

غلبه بلغم باعث کندی حرکات معده و روده می‌شود که نتیجه آن نفخ، یبوست مزمن، سنگینی پس از غذا و کاهش اشتها است. بلغم باعث سردی و اختلال در ترشحات آنزیمی معده شده و مانع تجزیه کامل غذا می‌شود. غذاهای سنگین مدت‌ها در معده می‌مانند و موجب فساد و تولید گاز می‌شوند. مصرف داروهای گیاهی گرم مانند زنجبیل، زیره، آویشن، عرق نعناع و دمنوش‌های هضم‌کننده بعد از غذا کمک زیادی به بهبود گوارش بلغمی‌ها می‌کند.

تاثیر بلغم بر سیستم ایمنی

وجود رطوبت زیاد در بدن سیستم ایمنی را تنبل می‌کند و دفاع طبیعی بدن در برابر عوامل بیماری‌زا کاهش می‌یابد. بلغمی‌ها بیشتر در معرض سرماخوردگی مکرر، سینوزیت، گلودردهای مزمن و عفونت‌های تنفسی قرار دارند. همچنین بلغم می‌تواند باعث تحریک آلرژی و حساسیت‌های پوستی و تنفسی شود. برای تقویت سیستم ایمنی بلغمی‌ها باید به تغذیه گرم، خواب منظم، تحرک کافی و مصرف مکمل‌های طبیعی مانند عسل، زنجبیل و مویز توجه ویژه کنند.

تاثیر بلغم بر مفاصل

رطوبت زیاد حاصل از بلغم می‌تواند باعث ورم مفاصل، سفتی عضلات، کندی حرکت و درد مفصلی شود. به ویژه در فصل سرما این مشکلات تشدید می‌شوند. مفاصل به دلیل سردی و افزایش مایع مفصلی دچار تورم، صدا دادن و خشکی می‌شوند. رژیم غذایی گرم همراه با ماساژ موضعی با روغن‌های گرم مانند روغن سیاهدانه، روغن زنجبیل و روغن بابونه می‌تواند به بهبود حرکت مفاصل و دفع رطوبت موضعی کمک نماید.

تاثیر بلغم بر پوست و مو

 معپوست بلغمی‌هامولاً سفید، مرطوب و سرد است. در موارد غلبه بلغم، پوست دچار پف‌کردگی، تورم، جوش‌های چرکی و کدری می‌شود. همچنین ریزش مو به علت ضعف گردش خون و سردی پوست سر شایع است. ماساژ روزانه سر با روغن گرم مانند روغن نارگیل با زنجبیل یا روغن بادام تلخ، تقویت تغذیه با مغزیجات و مصرف زعفران می‌تواند به تغذیه پوست و مو و کاهش عوارض بلغمی کمک زیادی کند.

تاثیر بلغم بر چاقی شکمی

چاقی بلغمی معمولاً در ناحیه شکم و پهلو متمرکز می‌شود که حاصل تجمع آب و چربی‌های سرد در بافت‌های داخلی بدن است. سوخت‌وساز پایین و متابولیسم کند باعث می‌شود انرژی غذاها به صورت چربی سرد ذخیره شود. رژیم غذایی گرم و خشک، ورزش منظم، مصرف ادویه‌های چربی‌سوز مانند دارچین، زنجبیل و فلفل سیاه و حذف غذاهای سرد می‌تواند به لاغری و رفع چاقی شکمی در افراد بلغمی کمک زیادی کند.

تاثیر بلغم بر میل جنسی

سردی بدن باعث کاهش میل و توان جنسی می‌شود. بلغمی‌ها به دلیل ضعف حرارت غریزی و کاهش انرژی جنسی دچار کاهش میل، اختلال نعوظ و ضعف جنسی می‌شوند. تقویت طبع با غذاهای گرم مانند خرما، عسل، زنجبیل، زعفران، ارده و شیره، همراه با رعایت سبک زندگی فعال می‌تواند قدرت جنسی بلغمی‌ها را بهبود ببخشد. همچنین دمنوش‌هایی مانند زعفران و دارچین باعث تقویت گردش خون و حرارت اندام تناسلی می‌شوند.

درمان بلغم با سبک زندگی

درمان ریشه‌ای بلغم تنها با رژیم غذایی انجام نمی‌شود. تغییر کامل سبک زندگی شامل سحرخیزی، ورزش منظم، پرهیز از خواب روز، فعالیت‌های فکری، ارتباطات اجتماعی و کنترل استرس به درمان موفق بلغم کمک می‌کند. همچنین قرار گرفتن در معرض نور آفتاب، حمام گرم منظم و ماساژ با روغن‌های گرم از دیگر ارکان مهم درمان بلغم هستند. یک سبک زندگی فعال و منظم، بدن را در تعادل حرارتی نگاه می‌دارد و جلوی تجمع رطوبت را می‌گیرد.

سبک زندگی ضد بلغم

زمان خواب و بیداری

خواب زود هنگام و بیداری قبل از طلوع خورشید در کنترل بلغم مؤثر است. بیداری دیرهنگام باعث تشدید سردی و کسالت صبحگاهی می‌شود.

مدت استراحت

استراحت بیش از حد توصیه نمی‌شود و خواب نیمروزی مضر است. باید به تحرک و ورزش در طول روز اهمیت ویژه داده شود.

نوع ورزش مناسب

پیاده‌روی تند، کوهنوردی سبک، شنا در آب گرم و حرکات کششی از ورزش‌های مفید برای بلغمی‌ها هستند.

نحوه غذا خوردن 

بلغمی‌ها باید غذای گرم و خشک را آرام و کم مصرف کنند تا از تجمع رطوبت در بدن جلوگیری شود. (آرام خوردن، کم خوردن)

تاثیر بلغم بر سینوزیت

تجمع بلغم در سینوس‌ها باعث التهاب مزمن و انسداد مجاری بینی می‌شود. بلغمی‌ها معمولاً به سینوزیت مزمن، سردردهای پیشانی، ترشحات پشت حلق و گرفتگی بینی دچار می‌شوند. بخورهای گرم با آویشن و بابونه، مصرف داروهای گیاهی ضد بلغم، ماساژ اطراف بینی با روغن زنجبیل و استفاده از بخار درمانی می‌تواند به تخلیه رطوبت از سینوس‌ها و کاهش سینوزیت در این افراد کمک مؤثری داشته باشد.

تاثیر بلغم بر افسردگی

رطوبت اضافی در مغز بلغمی‌ها می‌تواند منجر به رخوت روانی، افسردگی، بی‌انگیزگی و اضطراب مزمن شود. تنظیم تغذیه، مصرف خوراکی‌های نشاط‌آور مانند زعفران، عسل، مویز و دارچین همراه با ورزش صبحگاهی، نور آفتاب و فعالیت‌های اجتماعی به تقویت روحیه بلغمی‌ها کمک می‌کند. همچنین حذف خواب روز و کم کردن مصرف لبنیات، نقش زیادی در بهبود علائم افسردگی بلغمی دارد.

رابطه بلغم و سردی کلیه

در طب سنتی کلیه گرم و قوی اساس سلامت جنسی و متابولیکی بدن است. در بلغمی‌ها کلیه به دلیل سردی و رطوبت دچار ضعف کارکرد می‌شود که می‌تواند با مشکلات ادراری، ورم اندام‌ها و ضعف جنسی همراه باشد. مصرف دم‌نوش دارچین، عرق رازیانه، خرما، زعفران و غذاهای پرانرژی به تقویت عملکرد کلیه‌ها کمک کرده و از غلبه بلغم جلوگیری می‌کند.

نقش فست‌فود در افزایش بلغم

فست‌فودها به دلیل چربی سرد، افزودنی‌های شیمیایی و غذای مانده به شدت بلغم‌زا هستند. مصرف مداوم فست‌فودها تعادل گوارش را بر هم زده، حرارت معده را کاهش می‌دهد و رطوبت مزاج را بالا می‌برد. حذف کامل فست‌فود، نوشابه و غذاهای فرآوری‌شده از رژیم غذایی بلغمی‌ها ضروری است تا پاکسازی بدن به درستی انجام شود و غلبه بلغم مهار گردد.

رابطه بلغم با افزایش کلسترول

افزایش بلغم می‌تواند سبب تجمع چربی‌های سرد در خون شود و کلسترول بد (LDL) را بالا ببرد. چون متابولیسم سرد باعث سوخت ناقص چربی‌ها می‌شود. مصرف مغزیجات گرم، ادویه‌های چربی‌سوز، حذف قندهای مصنوعی و افزایش فعالیت بدنی می‌تواند سطح چربی خون بلغمی‌ها را تعدیل کرده و سلامت قلب و عروق را بهبود بخشد.

رابطه بلغم و دیابت نوع ۲

ضعف عملکرد پانکراس در تولید انسولین می‌تواند ناشی از غلبه بلغم در بدن باشد. بلغمی‌ها به دلیل تجمع چربی شکمی و متابولیسم سرد، بیشتر مستعد مقاومت به انسولین و دیابت نوع ۲ هستند. اصلاح رژیم غذایی، کاهش وزن، ورزش روزانه و مصرف غذاهای گرم می‌تواند حساسیت به انسولین را افزایش داده و از پیشرفت دیابت در این گروه جلوگیری کند.

رابطه بلغم و کبد چرب

کبد چرب در طب سنتی می‌تواند ناشی از تجمع بلغم و ضعف حرارت کبد باشد. کبد در اثر سردی و رطوبت عملکرد سم‌زدایی خود را از دست می‌دهد و چربی در آن ذخیره می‌شود. مصرف مواد گرم مثل زعفران، زنجبیل، عرق کاسنی، عرق شاه‌تره و غذای سبک و کم‌چرب می‌تواند عملکرد کبد را بهبود ببخشد و مانع پیشرفت کبد چرب در بلغمی‌ها گردد.

رابطه بلغم و کم‌کاری تیروئید

کم‌کاری تیروئید در بسیاری از موارد ریشه در غلبه بلغم و سردی کلی سیستم بدن دارد. سردی مزاج باعث کاهش متابولیسم پایه می‌شود که نتیجه آن کاهش تولید هورمون تیروئید، احساس خستگی، خواب‌آلودگی، افزایش وزن و ریزش مو است.

برای کنترل این وضعیت، تقویت حرارت غریزی بدن از طریق مصرف مواد غذایی گرم مثل دارچین، زعفران، زنجبیل، گوشت گوسفندی و حذف غذاهای سرد و مرطوب اهمیت زیادی دارد. فعالیت منظم بدنی و سحرخیزی نیز متابولیسم را تحریک کرده و به عملکرد تیروئید کمک می‌کند.

رابطه بلغم و سردی مغز

سردی مغز ناشی از بلغم موجب کندی در تفکر، سنگینی سر، فراموشی و ضعف تمرکز می‌شود. در این حالت گردش خون مغزی ضعیف شده و فعالیت‌های عصبی کاهش می‌یابد. برای درمان، مصرف مداوم زعفران، مویز، بادام، مغز گردو، دمنوش‌های گرم و پرهیز از غذاهای مرطوب و خواب روزانه توصیه می‌شود. همچنین ماساژ کف پا با روغن‌های گرم مانند روغن زیتون یا سیاهدانه باعث تقویت حرارت مغزی از مسیر طب سنتی می‌شود.

تاثیر بلغم بر خواب‌آلودگی مزمن

یکی از علائم بارز غلبه بلغم خواب‌آلودگی بیش از حد به خصوص در طول روز است. سردی مغز، تجمع رطوبت و کندی متابولیسم بدن موجب این مشکل می‌شود. برای رفع این حالت باید خواب شب به موقع تنظیم شود، مصرف غذاهای سنگین در شب محدود گردد و صبحانه مقوی و گرم میل شود. همچنین مصرف دمنوش‌های گرم، حذف لبنیات، افزایش تحرک روزانه و دریافت نور آفتاب در ساعات صبح، خواب‌آلودگی را به میزان زیادی کاهش می‌دهد.

تاثیر بلغم در سنگینی عضلات

در افراد بلغمی، عضلات اغلب دچار خستگی زودرس، احساس سنگینی، درد مبهم و ضعف حرکتی می‌شوند. رطوبت زیاد در بافت‌های عضلانی دلیل اصلی این حالت است. برای درمان، استفاده از ماساژ با روغن زنجبیل، حمام گرم با نمک دریا، افزایش مصرف ادویه‌های گرم و تمرینات ورزشی سبک و مداوم مثل پیاده‌روی سریع توصیه می‌شود. تغذیه گرم و سبک نیز به خروج رطوبت از بافت‌های عضلانی کمک می‌کند.

تاثیر بلغم بر افزایش مخاط و خلط گلو

غلبه بلغم اغلب با افزایش ترشحات پشت حلق و گلو همراه است. این حالت با سرفه خشک یا تر همراه می‌شود که در سرما تشدید می‌گردد. برای کنترل این مشکل باید مصرف آب سرد، لبنیات، میوه‌های سرد و غذاهای سرخ‌شده حذف شود. دمنوش آویشن با عسل، بخور بابونه، استفاده از زنجبیل تازه و قرقره آب‌نمک گرم، به کاهش خلط گلو و پاکسازی دستگاه تنفسی کمک می‌کند.

تاثیر بلغم بر سستی مفاصل

افراد بلغمی معمولاً دچار نرمی غضروف‌ها و لق شدن مفاصل به ویژه زانوها می‌شوند. علت این وضعیت تجمع رطوبت و سردی در مفاصل و ضعف حرارت داخلی است. استفاده از روغن‌های گرم برای ماساژ موضعی، مصرف زرده تخم‌مرغ عسلی، ارده و شیره، مغزیجات گرم و مکمل‌های کلاژن طبیعی می‌تواند غضروف‌ها را تقویت کرده و از پیشرفت ضعف مفصلی جلوگیری کند.

تاثیر بلغم در ناباروری زنان

رطوبت زیاد در رحم می‌تواند مانع تخمک‌گذاری صحیح، ایجاد کیست‌های تخمدانی و در نهایت ناباروری شود. درمان ناباروری در بلغمی‌ها نیازمند پاکسازی بدن از رطوبت اضافه، اصلاح تغذیه و تقویت حرارت رحم است. دمنوش دارچین و زنجبیل، مصرف عسل با دارچین، مصرف خرما، زعفران و روغن کرچک برای گرم‌سازی رحم توصیه می‌شود. پرهیز از لبنیات، سالاد خام و غذاهای سرد نیز ضروری است.

تاثیر بلغم در ناباروری مردان

سردی و رطوبت بلغم در مردان موجب ضعف اسپرم، کاهش تحرک و تعداد آن می‌شود که نهایتاً به ناباروری منتهی می‌گردد. مصرف غذاهای گرم‌کننده مانند ارده با عسل، مویز، مغز گردو، زعفران، گوشت گوسفندی و دمنوش‌های محرک حرارت داخلی می‌تواند کیفیت اسپرم را بهبود ببخشد. همچنین حذف لبنیات، فست‌فود، نوشابه و نوشیدنی‌های سرد ضروری است.

تاثیر بلغم در ضعف میل به کار و تلاش

بلغمی‌ها در صورت افزایش بلغم به تدریج دچار بی‌انگیزگی، رخوت و عدم تمایل به فعالیت می‌شوند. برای رفع این حالت، تغذیه گرم، ورزش صبحگاهی، مطالعه، کارهای ذهنی، پرهیز از خواب روزانه و همچنین ارتباط اجتماعی مفید پیشنهاد می‌شود. پاکسازی ذهن از افکار منفی نیز در ارتقاء انگیزه بسیار مؤثر است.

رابطه بلغم با پرخوری احساسی

پرخوری در بسیاری از بلغمی‌ها ریشه در غلبه رطوبت مغزی و هیجانات ناپایدار دارد. مصرف غذاهای شیرین و چرب در پاسخ به استرس یا افسردگی می‌تواند بلغم را تشدید کند. اصلاح سبک زندگی از طریق یادگیری تکنیک‌های کنترل استرس، مدیتیشن، مصرف غذاهای سبک و افزایش خواب شبانه می‌تواند مانع پرخوری احساسی شود و بلغم را کنترل نماید.

تاثیر بلغم بر تعریق زیاد

تعریق بیش از حد به خصوص در ناحیه دست و پا در بسیاری از بلغمی‌ها مشاهده می‌شود. این حالت به دلیل افزایش رطوبت داخلی و عدم دفع صحیح آن توسط کلیه و کبد ایجاد می‌شود. پاکسازی بدن با مصرف عرق کاسنی، خار مریم، شاه‌تره و اصلاح مزاج با غذاهای گرم و خشک می‌تواند میزان تعریق را متعادل کند.

نقش کمبود نور آفتاب در غلبه بلغم

عدم دریافت نور آفتاب یکی از عوامل تشدید بلغم است. آفتاب با افزایش حرارت غریزی، کمک به تولید ویتامین D و تحریک سوخت‌وساز بدن، مزاج سرد را تعدیل می‌کند. افراد بلغمی باید روزانه حداقل ۲۰ دقیقه در معرض نور خورشید قرار گیرند تا سطح انرژی و شادابی‌شان افزایش یابد و رطوبت داخلی کاهش یابد.

تاثیر بلغم در ایجاد سنگ کلیه

تجمع بلغم می‌تواند به تشکیل رسوبات و سنگ کلیه در بدن منجر شود. برای پیشگیری و درمان باید آب به اندازه کافی اما نه زیاد، همراه با دمنوش‌هایی مانند خارخاسک، گزنه و خارشتر مصرف شود. همچنین پرهیز از لبنیات سرد و افزایش مصرف غذاهای گرم، خطر ایجاد سنگ کلیه را کاهش می‌دهد.

تاثیر بلغم بر کم‌خونی

در مزاج بلغمی گاهی ضعف تولید خون و کم‌خونی ناشی از سردی مغز استخوان دیده می‌شود. مصرف غذاهایی مانند جگر گوسفند، عسل طبیعی، شیره انگور، مویز و مغزیجات گرم می‌تواند خون‌سازی را تقویت نماید. همچنین پرهیز از غذاهای خام و سرد از اهمیت ویژه برخوردار است.

⏬مقالات پیشنهادی⏬

فواید مصرف ماچاقرص لیورگل

خواص درمانی رازیانه

مطالعه بیشتر